بلوای خصوصی‌سازی #استقلال و #پرسپولیس که حسین قربانزاده به عنوان پروژه پرسروصدای سازمان خصوصی‌سازی در دولت رئیسی پیش‌برد، به حاشیه‌های مختلفی رسیده است. از جمله افت ۱۴۷ میلیون دلاری سهام استقلال و پرسپولیس در فرابورس و نیست و نابود شدن پول هواداران.
واگذاری استقلال و پرسپولیس، دو تیم بزرگ فوتبال ایران که پس از انقلاب ۵۷ مصادره شدند و حالا دولتی محسوب می‌شوند، از وعده‌های سه دولت گذشته جمهوری اسلامی بوده است.
در اوج اقبال بورس در ایران در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰، دولت روحانی وعده‌های بسیاری داد که این دو باشگاه را خصوصی کند. اما این اتفاق به دولت رئیسی ختم شد و سازمان خصوصی‌سازی به ریاست حسین قربانزاده، یکی از نزدیکان رسانه‌ای محمدباقر قالیباف، رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی، با سر و صدای فراوانی که الگوی تیم قالیباف در دوران شهرداری بود، ۱۰ درصد سهام سرخابی‌ها را واگذار کرد.
پذیره‌نویسی یک میلیارد و ۲۳۶ میلیون و ۹۹ هزار و ۶۵۶ سهم از سهام جدید شرکت فرهنگی ورزشی استقلال ایران (سهامی عام) در نماد معاملاتی (استقلالح ۱) و تعداد یک میلیارد و ۳۴ میلیون و ۸۴۰ هزار و ۵۶۷ سهم از سهام جدید شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس (سهامی عام) در نماد معاملاتی (پرسپولیسح ۱) از ۱۵ اسفند ۱۴۰۰ آغاز شده بود سرانجام در ۲۸ اسفند سال گذشته به پایان رسید.
طبق آمار در پذیره نویسی پرسپولیس ۳۲۰ هزار نفر مشارکت کردند. ۲۶۱ میلیارد تومان از سهام این باشگاه توسط حقوقی ها و بیش از ۸۸ میلیارد تومان نیز توسط حقیقی ها خریداری شد. همچنین ۲۸۶ هزار نفر در پذریه نویسی استقلال شرکت کردند که ۲۸۰ میلیارد تومان از سهام این باشگاه توسط حقوقی ها و ۷۹ میلیارد تومان توسط حقیقی ها خریداری شد.
۷۰۸ میلیارد از جیب مردم به جیب دولت رفت!
به حساب استقلال و پرسپولیس با این سهم فروشی به ترتیب ۳۵۸ و ۳۵۰ میلیارد تومان واریز شد. نکته اینکه سهم فروشی منجر به توسعه استقلال و پرسپولیس نشد، آنها در ۱۰ ماه گذشته همه این پول را خوردند و برای بدهیهای انباشته‌ای که داشتند هزینه کردند. البته حمید سجادی، وزیر ورزش به عنوان نماینده دولت و مالک دو باشگاه بدون هیچ ابایی از اینکه این سهم فروشی خرج بدهیهای استقلال و پرسپولیس می‌شود، نداشت و علنا این پول را «گره گشای بسیاری از موانع و دردسرهای مالی باشگاه‌ها» دانسته بود.
درحالی که قربانزاده در آخرین خبر گفته «در جلسه هیات عالی واگذاری مصوب شد که ۵۱ درصد از سهام استقلال و پرسپولیس به صورت سه ۱۷ درصد همزمان عرضه شود»، اما اکنون خبر می‌رسد که سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس با سقوط باورنکردنی مواجه شده است.
سقوط ۱۴۷ میلیون دلاری سرخابی‌ها
سایت طرفداری در گفتگویی با دو کارشناس بازار سرمایه مدعی شده است که سهام استقلال و پرسپولیس همین حالا ۱۴۷ میلیون دلار افت کرده؛ سقوط آزاد سرمایه‌های مردم.
امیرحسین باقری، کارشناس بازار سرمایه دراین‌باره گفته: سهام استقلال از نظر ریالی ۴۷.۵ درصد افت داشته و از نظر دلاری ۶۲ درصد. سهام پرسپولیس از نظر ریالی ۲۷ درصد افت داشته و از نظر دلاری، ۴۷ درصد.»
۱۰۳۰ سهم عرضه شده استقلال در اسفند ۱۴۰۰ با سود ۳۹ درصد و دلار نیمایی، ۱۴۵ میلیون دلار ارزش داشته است. ۸۸۵ سهم پرسپولیس با سود ۱.۸۶درصد، ۱۲۱ میلیون دلار ارزش داشته است.
رضا بازیاری، کارشناس بازار سرمایه درباره افت سهام استقلال و پرسپولیس گفته: «آمار ما براساس آخرین معادلات روز شنبه است؛ طبق دلار الان، ارزش استقلال به ۵۵ میلیون دلار رسیده و ارزش پرسپولیس هم ۶۴ میلیون دلار شده است!»
به گفته باقری، سقوط ارزش سهام استقلال حدودا دو هزار میلیارد تومان بوده که با قیمت ارز اسفند ۱۴۰۰، حدود ۹۰ میلیون دلار می‌شود. پرسپولیس هم تقریبا هزار میلیارد تومان، معادل ۵۷ میلیون دلار سقوط کرده است: «۱۴۷ میلیون دلار از ارزش دو باشگاه کاسته شده است.»
چگونه پول مردم در پرسپولیس دود شد؟
مطابق برخی خبرها، درحالی که قرار بود استقلال و پرسپولیس دست به سرمایه‌ای که از جیب هواداران گرفته‌اند نزنند و نهایتا ۲۵ درصد را خرج کنند، اکنون تا بیش از ۷۰ درصد سرمایه‌های مردم را خورده‌اند.
از ۳۴۷ میلیارد تومان پولی که مردم در فرا بورس برای خرید سهام پرسپولیس دادند، تنها ۱۱۲ میلیارد تومان باقی می ماند! رقمی که احتمالا در حساب استقلال باقی خواهد ماند.
باشگاه های استقلال و پرسپولیس موظف بودند تنها ۲۵ درصد از پول را بر اساس مصوبه کمیته مصارف، خرج کنند و مابقی پول را تا ارائه طرح سرمایه گذاری به سازمان خصوصی سازی، به نحوی در بانک ها سرمایه گذاری کنند که بیشترین سود را بدهد و مهم تر از همه دو سوم پول به روز قابل برداشت باشد. اما اکنون چنین امکانی وجود ندارد.
پرسپولیس حق داشت فقط ۸۷ میلیارد تومان از این پول را برای پرداخت بدهی های خود هزینه کند و مابقی پول باید در صندوق می ماند اما پرسپولیس به پشتوانه این پول ۱۵۳ میلیارد تومان از بانک شهر وام گرفته که تنها پنج میلیارد تومان را تسویه کرده و ۱۴۸ میلیارد تومان مقروض است.
اگر این وام در موعد مقرر برگردانده نشود، بانک شهر که به پشتوانه همان سپرده مردم به پرسپولیس وام داده، اصل پول را از محل سپرده گذاری باشگاه برداشت می کند. درواقع پرسپولیس ۲۳۵میلیارد تومان را برای بدهیهای عجیب و غریب پیش‌خور کرده و در بهترین حالت ۱۱۲ میلیارد تومان باقی می‌ماند.
آجرلو با پول مردم چه کرد؟
در استقلال هم روایت اخیر فتح‌الله‌زاده به اندازه کافی گویاست که از قربانزاده نقل می‌کند ۲۴۰ میلیارد پیش‌خور شده است: «بعضی‌ها واقعا خیلی پررو هستند. حاضرم رودررو حرف بزنیم. رییس سازمان خصوصی سازی می‌گوید ۲۴۰ میلیارد تخلف داریم.»
از سوی دیگر پیش از این گفته شده بود با وجود اینکه بر اساس مصوبه کمیته مصارف، باشگاه استقلال می توانست نهایتا ٩٠ میلیارد تومان برای پرداخت بدهی های اقدام کند اما در دوره مدیریت آجورلو مجموعا ٢٣٠ میلیارد تومان از این منابع برداشته شد که قربان زاده معتقد است مجوز کمیته مصارف برای استفاده از این مبلغ دریافت نشده است.
درواقع در نهایت از مجموع ۳۵۵ میلیارد ١٢٣ میلیارد تومان در حساب باقی ماند و ٢٣٢ میلیارد تومان از این محل هزینه پرداخت بدهی های گذشته باشگاه استقلال شد؛ ١٤٢ میلیارد بدون دریافت مجوز از سازمان خصوصی سازی به طلبکاران از جمله سازمان تامین اجتماعی و اداره مالیات پرداخت شده است.
در هفته‌های اخیر، بدهی‌هایی که برای استقلال در دوره مصطفی آجرلو به‌جا مانده، بسیار جنجالی شد. از جمله پول‌‌هایی که بدون حساب و کتاب از سهم فروشی برداشت کرده است.
قربانزاده دراین‌باره گفت: «استقلال ۳۵۰ میلیارد هزینه کرده است. ۱۰۰ میلیارد هم روی آن وام گرفته که شده ۴۵۹ میلیارد تومان. روزی هم که آجورلو رفت ۱۲۳ میلیارد در حساب استقلال بوده است. این در حالی است که از آن ۳۵۰ میلیارد تنها ۲۵درصد باید کسر می‌شد و سایر آن باید در حساب باقی می‌ماند. استقلال حدود ۲۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومان اضافه خرج کرده است. این هزینه‌ها خارج از چارچوب بوده است.»
می‌توانند برگردانند؟
پاسخ در یک نگاه مشخص است؛ نه، احتمالا هرگز! برای جزییات بیشتر کافی است به میزان بدهیهای فعلی استقلال و پرسپولیس نیم‌نگاهی بیندازیم.
فتح‌الله‌زاده درباره بدهیهای استقلال گفته: «مگر نمی گفتید هزار میلیارد می آوریم؟ درست است، هزار میلیارد آورده ولی هزار میلیارد بدهی! ۷۰۶ میلیارد هزینه شده و ۶۰۰ میلیارد نیز تعهد داده اند که من باید آن را پرداخت کنم.»
از سوی دیگر، استقلال و پرسپولیس هیچ درآمدی ندارد که بخواهند از باقی‌مانده آن پس از پرداخت هزینه‌ها، بدهی‌هایشان را بدهند. آنها بدهیهای قبلی را با وام پاس کرده‌اند، مدام هم گفته می‌شود توان پرداخت اقساط وام‌ها را هم ندارند و البته خبری هم درآمد بازی‌های بین‌المللی نیست، صدا و سیما هم ریالی بابت حق پخش به آنها پرداخت نمی‌کند.
شاید باید به نتیجه رسید، پول مردم سوخت شده است، حتی اگر کسی پیدا شود همه سه بلوک ۱۷ درصدی سهام استقلال و پرسپولیس را بخرد، از ۱۱ درصدی که مردم در اسفند ۱۴۰۰ دادند، خبری نخواهد بود.