نواف احمد جابر الصباح، امیر کویت، روز شنبه ۲۵ آذر در سن ۸۶ سالگی درگذشت. او شانزدهمین امیر کویت و ششمین امیر این کشور پس از استقلال بود که از اواخر ماه گذشته در بیمارستان بستری شده بود. شیخ مشعل، برادر نانتی او و ولیعهد پیشین، بهعنوان امیر جدید کویت معرفی شد.
مشعل احمد جابر الصباح تا پیش از رسیدن به مقام امیری کویت در سن ۸۳ سالگی، مسنترین ولیعهد جهان بود.
دولت و امارت نواف احمد جابر الصباح بسیار کوتاه و حدود سه سال بود. او زمانی به این منصب رسید که بیماری کویید-۱۹ همهگیر شده بود.
به گزارش رسانههای مختلف از جمله خبرگزاری رویترز، از سال ۲۰۲۱ که امیر کویت به دلیل بیماری بسیاری از وظایف خود را تحویل داد، شیخ مشعل عملا اداره این کشور را بر عهده داشت.
عزای عمومی در کویت و ادای احترام رهبران جهان
کویت در پی مرگ نواف احمد جابر الصباح ۴۰ روز عزای عمومی و سه روز تعطیلی رسمی اعلام کرد.
رهبران جهان به شیخ نواف ادای احترام کردند و به جانشین او شیخ مشعل، خاندان صباح و مردم کویت تسلیت گفتند.
ریشی سوناک، نخستوزیر بریتانیا، در بیانیهای از شیخ نواف بهعنوان «دوست بزرگ بریتانیا» یاد کرد و گفت که از شنیدن خبر درگذشت او متاسف شده است.
شیخ محمد بن زاید، رییس امارات متحده عربی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که شیخ نواف رهبری خردمند بود و نقشی مهم در تقویت روابط دو کشور داشت.
شیخ نواف در سپتامبر ۲۰۲۰ پس از مرگ برادرش شیخ صباح، امیر کویت شد.
شیخ صباح بیش از یک دهه حکومت کرد و بیش از ۵۰ سال بر سیاست خارجی دولت تاثیر گذاشت.
روابط کویت با ایران در دوره شیخ نواف و پیشبینی آینده
دیپلماتها، شیخ نواف را با وجود بنبست و روابط تنشآمیز بین دولت و مجلس منتخب در دوران حکومتش، به عنوان یک اجماعساز میشناختند. این وضعیت، مانع از اصلاحات اساسی ساختاری در این کشور نفتخیز خلیج فارس شده بود.
در ماههای اخیر نزدیکی بین دولت و مجلس برقرار شده بود.
کویت بهعنوان هفتمین کشور دارای ذخایر بزرگ نفتی جهان، با عربستان سعودی و عراق هممرز است و با ایران مرز آبی دارد.
در جنگ هشت ساله ایران و عراق، شیخ نواف وزیر کشور کویت بود و در این دوره به حمایت از صدام پرداخت.
سال ۱۹۹۰ عراق به این کشور حمله و آن را اشغال کرد. شیخ نواف هنگام حمله عراق، وزیر دفاع و مسوول نیروهای مسلح و پشتیبانی کویت بود.
این رویداد منجر به اولین جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ شد. زمانی که آمریکا و سایر کشورها عراق را شکست دادند و کویت را آزاد کردند.
به گفته ناظران، کویت همیشه سیاستی محافظهکارانه و بر پایه مماشات با ایران داشته و رابطهاش در تعادل با تهران و ریاض بوده است.
شیخ مشعل، امیر جدید کویت نیز به عنوان یک مسوول امنیتی که همیشه با ایران سر و کار داشته، به مماشات با جمهوری اسلامی معروف است و حتی به همین دلیل هدف انتقادهایی قرار گرفته است.
ایران و کویت در سه دهه گذشته هیچ وقت وارد چالشی جدی با یکدیگر نشدهاند اما اکنون پروندههای مهمی بین دو کشور از جمله درباره میدان گازی آرش باز است.
کویت و عربستان سعودی خود را مالک انحصاری ذخایر میدان گازی مشترک الدره (آرش) در خلیج فارس میدانند.
از زمان امیری شیخ نواف در سال ۲۰۲۰، او سیاستی خارجی را ادامه داد که بر تعادل رابطه با کشورهای همسایه استوار بود.
در داخل کشور، هشت دولت در دوران حکومت او تشکیل شد.
آینده سیاست داخلی کویت زیر سایه روابط طوفانی دولت و مجلس
بر اساس قانون اساسی کویت، ولیعهد بهطور خودکار امیر میشود اما تنها پس از ادای سوگند در پارلمان، بهطور رسمی قدرت را در دست میگیرد.
امیر جدید تا یک سال فرصت دارد وارث خود را تعیین کند.
رویترز در گزارشی نوشت تحلیلگران و دیپلماتها معتقدند شیخ نواف و ولیعهدش شیخ مشعل، ظاهرا هر دو مایل بودند کویت را بیش از همه به عربستان سعودی بهعنوان قدرت منطقهای نزدیک و با آن هماهنگ کنند.
همزمان نسل جوانتری از خاندان حاکم کویت به دنبال اعمال نفوذ و تلاش برای کسب موفقیت هستند. اینگونه مبارزات جناحی در خانواده صباح اغلب در پارلمان آشکار میشود زیرا مدعیان جانشینی، سرمایه سیاسی و پایگاه داخلی خود را در آنجا میسازند.
شیخ نواف قبل از واگذاری بیشتر وظایف قانونی خود به وارث منتخبش تلاش کرد تا در سیاست داخلی تنشزدایی کند. او این هدف را با اقداماتی چون «صدور فرمان عفو برای مخالفانش» پیش گرفت.
با وجود این تلاشها، بنبست سیاسی کویت ادامه یافت، شیخ مشعل در تلاش برای پایان دادن به اختلافات، مجلس را منحل کرد و خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در ماه ژوئن شد.
فعالیت احزاب پارلمانی در کویت ممنوع است اما این کشور از نظر سیاسی یکی از لیبرالترین کشورهای منطقه به شمار میرود.
این کشور میزبان بحثهای سیاسی پرشور و قدرتمندترین مجلس قانونگذاری منتخب در منطقه است که طیف متنوعی از سنیها، شیعیان، لیبرالها و ... در آن نماینده دارند.