هشدارها درباره گستردگی فرونشست زمین در ایران و تبعات آن ادامه دارد. محمد درویش، کارشناس برجسته محیط زیست، روز شنبه پنجم خرداد گفت که اکنون فرونشست ناشی از برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها به گسترده‌ای به وسعت دست‌کم ۵۷ هزار کیلومتر مربع رسیده است.
درویش در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، بزرگ‌ترین دلیل فرونشست در ایران را «ناترازی آبخوان‌ها» دانست که اکنون به بیش از ۱۵۰ میلیارد متر مکعب رسیده است.
به گفته او، ایرانیان ده‌ها میلیارد متر مکعب بیشتر از آنچه در طول سه دهه اخیر وارد آبخوان‌ها شده از آن برداشت کرده‌اند که این، باعث فرونشست زمین با میانگین یک سانتی‌متر در سال شده است.
اوایل اردیبهشت امسال مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی هشدار داد ۴٩ درصد جمعیت ایران روی گستره‌های فرونشست و مجاور آن سکونت دارد و به زودی «زون‌های مجاور» نیز به پهنه اصلی فرونشست تبدیل خواهند شد.
همان زمان شرکت مدیریت منابع آب ایران اعلام کرد میزان ذخایر آبی در سه استان صنعتی تهران، خراسان رضوی و اصفهان به مرز هشدار رسیده است.
درویش در مصاحبه خود با ایلنا هشدار داد مناطق دچار فرونشست عملا کارایی خود را از دست داده‌اند.
او اضافه کرد: «تا زمانی که ناترازی آبخوان‌ها و مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعت کنترل نشود، هرگز نباید به مهار بحران و خطر فرونشست امیدوار بود.»
درویش تاکید کرد بر اساس سند امنیت غذایی کشور مصوب دولت جمهوری اسلامی، هر سال باید سه میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی کاهش یافته و پنج میلیارد متر مکعب از ناترازی آب کم شود.
فرونشست زمین پدیده‌ای پیچیده، چند‌وجهی و غیرقابل برگشت است که به گفته کارشناسان، تاثیر دائمی آن شامل مواردی از جمله از دست رفتن منابع آبی، کاهش تولیدات کشاورزی، تبدیل دشت‌ها به کویر و ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین می‌شود.
شماری از کارشناسان و سیاستمداران در ماه‌های اخیر درباره خطر افزایش فرونشست در اصفهان هشدار دادند و گفتند این بحران به اندازه‌ای جدی است که اگر تا چند سال آینده فکری برای آن نشود، همه باید اصفهان را ترک کنند.
نرخ فرونشست در اصفهان بین سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ تقریبا ۴۰ برابر نرخ جهانی اعلام شده است.
به جز اصفهان، تعدادی دیگر از شهرهای بزرگ ایران نیز به دلیل فرونشست در مرز بحران قرار دارند.
درویش در همین زمینه به ایلنا گفت بر اساس ناترازی آبخوان‌ها، بدترین وضعیت را خراسان رضوی دارد که میزان ناترازی آن به ۳۳ میلیارد متر مکعب رسیده و بعد از آن استان‌های کرمان، فارس و اصفهان قرار دارند.
به گفته این کارشناس محیط زیست، تهران نیز «وضعیت بسیار نامطلوبی» دارد: «در واقع به جز گیلان، در هر ۳۰ استان کشور رگه‌هایی از فرونشست دیده می‌شود.»
کارشناسان هشدار داده‌اند عواملی چون خشکسالی‌های پی در پی و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی بدون مدیریت مسئولانه، تمامی کشور را در مرحله فوق بحرانی قرار داده و اکنون پدیده فرونشست، تبدیل به «تهدیدی سرزمینی برای ایران» شده است.
در صورت بروز زمین‌لرزه، فرونشست ۳۸۰ شهر و ۹ هزار و ۲۰۰ روستا را در سراسر ایران در معرض خطر قرار می‌دهد.
ایران‌اینترنشنال در اردیبهشت ۱۴۰۲ در گزارشی خبر داد هم‌زمان با بحرانی‌تر شدن فرونشست‌ها در کشور، جمهوری اسلامی به عمد اطلاعات در این زمینه را از دید مردم پنهان کرده است.