خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از دیپلماتهایی که نامشان را اعلام نکرده، خبر از آن داده است که ایالات متحده و سه متحد اصلی اروپاییاش بر سر اینکه آیا باید در آژانس بینالمللی انرژی اتمی با جمهوری اسلامی مقابله کنند یا نه، دچار اختلاف نظر شدهاند.
دور تازه نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی هستهای، دوشنبه ۱۴ خرداد آغاز میشود و ۳۵ کشور عضو این شورا، بار دیگر پرونده فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی و آخرین گزارش رافائل گروسی مدیرکل این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد را بررسی میکنند.
۱۸ ماه از آخرین باری که شورای حکام قطعنامهای را علیه جمهوری اسلامی تصویب کرد، میگذرد. در آن قطعنامه از جمهوری اسلامی خواسته شده بود که برای انجام تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی که سالها است در جریان است، برای یافتن منشاء ذرات اورانیوم یافتشده در سه سایت اعلامنشده، فورا همکاری کند.
در حالی که تعداد سایتهای مورد سوال به دو سایت کاهش یافته، تهران هنوز به پرسشها در این زمینه پاسخ نداده است. همزمان، بر مشکلات موجود بین جمهوری اسلامی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی افزوده شده است از جمله به این دلیل که تهران حضور کارشناسان ارشد غنیسازی اورانیوم در تیم بازرسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را منع کرده و به آنها اجازه ورود به ایران نمیدهد.
یک دیپلمات ارشد اروپایی به رویترز گفت: «کار با ایران بسیار دشوار است. سطح تخلفات بیسابقه است. هیچ کاهشی در سرعت و ظرفیت برنامه هستهای جمهوری اسلامی وجود ندارد و هیچ حسن نیت واقعی از سوی تهران برای همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیده نمیشود.»
نگرانی درباره فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی با ادامه غنیسازی اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد افزایش یافته است. براساس گزارش منابع غربی، جمهوری اسلامی اورانیوم لازم برای ساخت دست کم سه بمب اتمی را فراهم آورده است.
قدرتهای غربی میگویند که این میزان از غنیسازی هیچ هدف غیرنظامی معتبری ندارد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز اعلام کرده است که هیچ کشور دیگری، بدون ساخت سلاح هستهای، به غنیسازی اورانیوم در این سطح نپرداخته است.
با این همه، رهبران جمهوری اسلامی میگویند که اهداف آنها کاملا صلحآمیز است. هرچند کمال خرازی، مشاور علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، روز ۲۰ اردیبهشت امسال با اشاره به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی در ایران اعلام کرد در صورت تهدید موجودیت جمهوری اسلامی، حکومت ایران دکترین هستهای خود را تغییر خواهد داد.
خرازی در گفتوگو با شبکه تلویزیونی قطری الجزیره بار دیگر تاکید کرد که جمهوری اسلامی «دارای ظرفیت تولید بمب هستهای» است.
با این حال، به گزارش رویترز، ایالات متحده نمیخواهد در نشستهای پیش روی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهدنبال قطعنامه دیگری علیه جمهوری اسلامی باشد.
در دور قبلی نشست شورای حکام، بریتانیا، فرانسه و آلمان بر سر راه حلی برای مقابله با جمهوری اسلامی به توافق نرسیدند اما سرانجام، از موضع خود عقب نشستند.
اغلب از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بهعنوان دلیل بی میلی دولت جو بایدن برای صدور قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی یاد میشود.
با وجود این، مقامهای آمریکایی میگویند که هدف آنها این است که از دادن بهانهای به دست جمهوری اسلامی برای تشدید فعالیتهای هستهای خود جلوگیری کنند.
تنش ها در خاورمیانه بهویژه با ادامه جنگ غزه افزایش یافته است. اسرائیل و جمهوری اسلامی ماه گذشته برای اولین بار بهطور مستقیم به یکدیگر حمله کردند. اسرائیل بارها تهدید کرده که در صورت لزوم به تاسیسات هستهای ایران حمله خواهد کرد.
به نوشته رویترز، مرگ ابراهیم رئیسی، رییس دولت در جمهوری اسلامی در سانحه سقوط هلیکوپتر در روز یکشنبه اوضاع را پیچیدهتر کرده است. دو دیپلمات به این خبرگزاری گفتند که در گفتگوهای اخیر بین نمایندگان تهران و مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به این آژانس اطلاع داده شد که تا زمانی که جانشین رئیسی در روز هشتم تیر انتخاب نشود، تعاملی با آژانس صورت نخواهد گرفت.
یکی دیگر از دیپلماتهای ارشد اروپایی گفت: «سه کشور اروپایی پیشنویس یک قطعنامه علیه جمهوری اسلامی را آماده کردهاند اما هنوز آن را برای اعضای شورای حکام نفرستادهاند.
او به رویترز گفت:«تحلیل ما این است که مرگ رئیسی چیزی را تغییر نمیدهد. ما باید با این قطعنامه جلو برویم، اما مشکل آمریکاییها هستند و ما در گفتگوهایمان هر کاری انجام میدهیم تا آنها را متقاعد کنیم.»
مشخص نیست چه زمانی در این زمینه تصمیم گرفته خواهد شد. گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران در اوایل هفته آینده منتشر میشود و پیشنویس قطعنامهها، برپایه این گزارش نوشته میشود.