علی شمخانی، مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که گزارش شده مسئولیت مذاکرات هستهای را بر عهده گرفته، سه کشور اروپایی را تهدید کرد که تهران به قطعنامه احتمالی این کشورها در نشست آتی شورای حکام آژانس «پاسخ جدی و موثر» خواهد داد.
شمخانی روز شنبه ۱۲ خرداد در رسانه اجتماعی ایکس نوشت: «اگر برخی کشورهای اروپایی کجفهم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران، بخواهند در نشست آتی شورای حکام آژانس، موضع خصمانهای نسبت به برنامه صلحآمیز هستهای ایران اتخاذ کنند، با واکنش جدی و موثر کشورمان روبهرو خواهند شد.»
با وجود غنیسازی اورانیوم با غلطت بالا در ایران که آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید توجیه غیرنظامی ندارد، جمهوری اسلامی میگوید برنامه هستهایاش «صلحآمیز» است.
این پیام شمخانی پس از انتشار پیشنویس قطعنامهای علیه تهران از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان پیش از نشست شورای حکام آژانس منتشر شد.
نشست شورای حکام آژانس تا چند روز دیگر برگزار میشود.
سه دیپلمات به رویترز گفتهاند که پیشنویس متن این قطعنامه را با کشورهای عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی به اشتراک گذاشتهاند.
این دیپلماتها گفتند این قطعنامه بر تحقیقات متمرکز است و در آن از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواسته شده «گزارشی جامع» درباره فعالیتهای هستهای ایران ارائه کند.
یک مقام دولت آمریکا که نخواست نامش فاش شود، در واکنش به گزارشهای منتشر شده درباره فشار آمریکا بر متحدان اروپاییاش برای جلوگیری از صدور قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی، بهطور تلویحی این گزارشها را رد کرد.
او به ایراناینترنشنال گفت: «واشینگتن در این زمینه با سه شریک اروپایی خود کاملا هماهنگ است.»
به گفته این مقام آمریکایی، «هیچ تصمیمی درباره اقدام شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی گرفته نشده و هرگونه گمانهزنی در این زمینه، زودهنگام است.»
پیش از آغاز ثبتنام نامزدهای ریاست جمهوری در ایران، برخی منابع غیررسمی خبر دادند مذاکرات هستهای به شمخانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی و مشاور کنونی خامنهای سپرده شده است.
بر اساس ارزیابیها، این اخبار غیررسمی با توجه به پاسخ دو پهلوی سخنگوی وزارت خارجه ظاهرا به واقعیت نزدیک است.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز هفتم خرداد در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره اخبار غیررسمی سپرده شدن مذاکرات پرونده هستهای جمهوری اسلامی به شمخانی گفت: «در مورد این موضوع نکته خاصی برای بیان کردن ندارم.»
او افزود: «هیات مذاکرهکننده ایران در مذاکرات رفع تحریمها، با هماهنگی و با اشراف نهادهای عالی بالادستی نظام، این مذاکرات را به پیش برده و در این چارچوب از همه ظرفیتهای درون حاکمیت استفاده شده است.»
روزنامه گاردین هم با انتشار این خبر نوشت رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در تلاش است تا در مورد بهبود دسترسی به سایت های هستهای ایران مذاکره کند، اما این روند با مرگ رئیسی کند شده است. این موضوع آنقدر اهمیت دارد که مذاکرات هستهای به شمخانی، مشاور خامنهای سپرده شده است.
با این حال مهدی خانعلیزاده، عضو تیم رسانهای دولت ایران، در ایکس این موضوع که مذاکرات هستهای به شمخانی سپرده شده را رد کرد و نوشت انتشار خبر عضویت او در یک شورای مشورتی به ریاست رئیسی در قالب «انتقال مسئولیت مذاکرات به وی، شاید یک پروژه جدی در شبکههای اجتماعی باشد اما این واقعیت را تغییر نمیدهد که حضور ایشان هیچ ارتباطی به هیچ مذاکرهای نداشته است».
۱۸ ماه از آخرین قطعنامه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی میگذرد. در آن قطعنامه از ایران خواسته شده بود فورا با کارشناسان آژانس در مورد ذرات اورانیوم کشفشده در سه سایت اعلامنشده که نشاندهنده احتمال فعالیت هستهای جمهوری اسلامی است، همکاری کند.
هر چند تعداد سایتهای مورد بحث به دو مورد کاهش یافته اما مشکلات دیگری ایجاد شده است؛ از جمله اینکه تهران مانع ورود بسیاری از کارشناسان تیم بازرسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران شده است.
جمهوری اسلامی با سرعت ثابتی در حال غنیسازی اورانیوم تا نزدیک به درجهای است که برای ساخت سلاح لازم است. ایران سه سال است اورانیوم را با خلوص ۶۰ درصد غنی میکند.
طبق برآورد آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران در صورت پالایش بیشتر، مواد غنیشده لازم برای ساخت سه بمب هستهای را دارد.