رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی در مصاحبه با ایلنا اعلام کرد که پهنههای فرونشستی در استان خراسان ۵ برابر وسعت فرونشستهای استان اصفهان است و از استانهای وسیع فرونشست محسوب میشود.
علی بیتالهی روز دوشنبه ۲۱ خرداد گفت که «در مشهد نرخ فرونشست شمال غربی شهر به ۲۰ سانتیمتر در سال به رسیده و به تدریج مرکز شهر و حرم امام هشتم شیعیان را درگیر خواهد کرد.»
در اردیبهشت سال گذشته ایران اینترنشنال در گزارشی اختصاصی سند محرمانهای را افشا کرد که در آن آماری مشابه به اظهارات کنونی مقامهای جمهوری اسلامی به چشم میخورد.
در آن سند محرمانه به فرونشست ۵۵۰ کیلومتر مربع از مساحت تهران و نواحی اطراف این شهر هم اشاره شده بود.
روزنامه شرق روز ۱۱ اردیبهشت در گزارشی با «عنوان تازیانه آبی» اعلام کرد که استانهای تهران، خراسان رضوی و اصفهان با بیشترین نقاط جمعیتی کشور، به بحران فرونشست زمین دچار شدهاند.
بر اساس این گزارش فرونشست سالانه بالای ۱۰ درصد تنها در سه تا پنج درصد از پهنههای فرونشستی جهان به ثبت رسیده و مقایسه این آمار با نرخ فرونشست در تهران، خراسان رضوی و اصفهان، نشاندهنده وضعیت وخیم این سه استان است.
فرونشست زمین به پدیدهای گفته میشود که در آن سطح زمین به تدریج و به صورت ناهموار فرو میریزد یا نشست میکند. این پدیده معمولاً به دلیل تخلیه منابع زیرزمینی مانند آب، نفت و گاز رخ میدهد که باعث فشرده شدن لایههای زیرین خاک و کاهش حجم آنها میشود.
با استخراج بیرویه منابع آبهای زیرزمینی سفرههای آب زیرزمینی تخلیه و لایههای خاک که قبلاً با آب پشتیبانی میشدند، فشرده شده و نشست میکنند. این فرایند میتواند باعث ترکخوردگی ساختمانها، جادهها پلها و حتی تغییرات جغرافیایی وسیع و خسارتهای زیرساختی جدی منجر شود.
نتایج یک تحقیق دانشگاهی در سال ۲۰۲۳ هم نشان میدهد که چین، ایالات متحده و ایران بیشترین تلفات دائمی ذخیره آبهای زیر زمینی را دارند.
پژوهشگران در این تحقیق دریافتند که «فرونشست به مناطق خشک محدود نمی شود» و حتی کشورهایی مانند بنگلادش، هند، ویتنام، و اندونزی با وجود بارندگیهای زیاد، با کاهش آبهای زیرزمینی و خطر فرونشست مواجهاند.
در چنین شرایطی حتی ماهها بارندگی مداوم هم نمیتواند پهنههای خشک شده آبهای زیر زمینی را احیا کند، خبری که میتواند برای مردم مشهد، تهران، اصفهان و بسیاری از شهرهای ایران نگران کننده باشد.