سفارت جمهوری آذربایجان در تهران پس از بیش از یک سال بازگشایی اما محل آن به جای دیگری از پایتخت منتقل شد. روابط جمهوری اسلامی و باکو در سالهای گذشته پرتنش بوده است.
رسانههای جمهوری آذربایجان روز دوشنبه ۲۵ تیر گزارش دادند جمهوری اسلامی برای برقراری امنیت در مقابل ساختمان جدید سفارت جمهوری آذربایجان و رعایت تعهدات در زمینه حفاظت دیپلماتیک در چارچوب «کنوانسیون وین در مورد روابط دیپلماتیک»، تضمین داده است.
خبرگزاری ایسنا با بازنشر این خبر نوشت که از سرگیری کار سفارت جمهوری آذربایجان در تهران «به توسعه بیشتر روابط جمهوری آذربایجان و ایران بر اساس احترام متقابل و حسن همجواری، اجرای توافقات حاصل شده بین دو کشور و مسائلی که نیاز به حل و فصل دارند، کمک خواهد کرد».
بهمن ماه ۱۴۰۱، سفارت جمهوری آذربایجان در تهران هدف حملهای مسلحانه قرار گرفت که بر اثر آن رییس تیم حفاظت این سفارتخانه کشته و دو نفر دیگر زخمی شدند.
ساعتی بعد، پلیس ایران از دستگیری فرد مهاجم خبر داد.
الهام علیاف، رییسجمهوری آذربایجان، حمله به سفارت این کشور در تهران را «تروریستی» خواند و تاکید کرد «حمله تروریستی به نمایندگیهای دیپلماتیک، غیرقابل قبول» است.
به دنبال این حمله، جمهوری آذربایجان اعلام کرد کارکنان خود در سفارت را از ایران خارج میکند.
مقامهای جمهوری اسلامی، یاسین حسینزاده را عامل این حمله اعلام کردند و دادگاه او را به اعدام محکوم کرد. دلیل این حمله شخصی اعلام و چنین مطرح شد که اختلاف حسینزاده با همسرش که با سفارت آذربایجان در ارتباط بوده است، باعث شده که او دست به این عمل بزند.
وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان پیش از این گفته بود بازگشایی سفارت این کشور در تهران به تکمیل روند تحقیقات و تصمیمگیری نهایی درباره پرونده حمله به این سفارت و تضمین تامین امنیت آن از سوی دولت ایران بستگی دارد.
هفته گذشته، مجتبی دمیرچیلو، دستیار وزیر و مدیر کل اوراسیای وزارت امور خارجه از بازگشایی قریبالوقوع سفارت جمهوری آذربایجان در تهران خبر داد و گفت: «انتظار داریم این اتفاق ظرف ۱۵ تا ۲۰ روز آینده رخ دهد.»
پیش از این حمله، روابط ایران و جمهوری آذربایجان پرتنش شده بود و رزمایشهای نظامی جمهوری اسلامی در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان حساسیت باکو را برانگیخته بود.
مهر ماه ۱۴۰۰، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی از برگزاری رزمایش نظامی در مرز با جمهوری آذربایجان دفاع کرد و انتقاد علیاف از این رزمایش را «مایه تعجب» خواند.
جمهوری آذربایجان با اسرائیل روابط گرمی دارد و جمهوری اسلامی بارها به این رابطه اعتراض کرده است اما تنشهای اخیر میان تهران و باکو پس از آن افزایش یافت که آذربایجان دو راننده کامیون ایرانی را به اتهام ورود غیرقانونی به منطقه خانکندی قرهباغ بازداشت کرد.
پس از آن، گزارشهایی از اعزام تجهیزات جنگی از سوی سپاه پاسداران به مناطق مرزی ایران و آذربایجان منتشر شد.
اردیبهشت سال گذشته، در حالی که تنشها میان تهران و باکو همچنان ادامه داشت، علیاف اعلام کرد تلاش جمهوری اسلامی برای اعمال فشار بر باکو نتیجهای نخواهد داشت.
همزمان اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت که «اوضاع» در جمهوری آذربایجان «تحت رصد» نیروهای جمهوری اسلامی است.
قاآنی در مجمع عمومی نمایندگان طلاب در سالن جلسات جامعه مدرسین قم در پاسخ به سوالی درباره موضع جمهوری اسلامی در قبال آنچه «تحرکات آذربایجان» خوانده شد، گفت: «نگران آذربایجان نباشید. اوضاع تحت رصد است و اتفاق خاصی نخواهد افتاد.»
او توضیح بیشتری درباره نوع رصد تحولات آذربایجان ارائه نکرد اما پیشتر مقامهای جمهوری اسلامی به دلیل روابط جمهوری اسلامی و اسرائیل، علیه باکو موضعگیری کردهاند.
گفته میشود جمهوری اسلامی در سالهای گذشته در تلاش برای تشکیل یک گروه شبهنظامی شیعی به نام «حسینیون» زیر نظر نیروی قدس سپاه پاسداران در جمهوری آذربایجان بوده است.