روزنامه اعتماد درباره اجبار والدین دانش‌آموزان به نظافت مدارس به‌دلیل نداشتن شهریه نوشت که در تایباد، مدرسه دخترانه «باهنر» پدر دختری را تهدید به اخراج در صورت ندادن شهریه کرده و در تهران، یک مدرسه لیستی از خانواده‌های بی‌بضاعت تهیه کرده و با آنان برای نظافت مدرسه تماس گرفته است.
روزنامه اعتماد در شماره روز ۲۸ مهر خود با اشاره به انتشار خبر اجبار مادر یک دانش‌آموز به نظافت کلاس‌های مدرسه نوشت که پیگیری‌هایی نشان داده این موضوع در دیگر مدارس نیز اتفاق افتاده است.
به نوشته این روزنامه، نظافت مدارس از سوی برخی والدین دانش‌آموزان موضوع جدیدی نیست و برخی مدارس هنگام ثبت‌نام اولیای دانش‌آموزان بی‌بضاعت را وادار به نظافت کرده و اگر خانواده‌ها به دلایلی نظافت را قبول نکنند آنها را تهدید می‌کنند که فرزندشان از مدرسه اخراج می‌شود.
نویسنده این گزارش با بیان اینکه این ماجرا در یکی از مدارس تهران و مدرسه باهنر شهرستان تایباد در استان خراسان رضوی نیز رخ داده، نوشت که طبق پیگیری‌هایش بعضی از دانش‌آموزان در مدرسه مورد آزار قرار گرفته و آسیب جدی به آنها وارد شده تا جایی که ترک تحصیل کرده‌اند.
مسئولان یک مدرسه دولتی در شهر قدس تهران مادر یک دانش‌آموز را مجبور کردند که برای ثبت‌نام فرزندش در مدرسه، تمامی کلاس‌های درس را تمیز کند.
سعید یقینی، خبرنگار صدا‌و‌سیمای جمهوری اسلامی، ۲۳ مهر ماه با اعلام این خبر در استوری اینستاگرام خود نوشت که یک مادر به او گفته چون پول نداشت پسرش را در یک مدرسه دولتی در شهر قدس واقع در غرب استان تهران ثبت‌نام کند، مسئولان مدرسه او را مجبور کرده‌اند تک‌تک کلاس‌های درس را تمیز کند.
نظافت مدرسه از سوی اولیای دانش‌آموزان
زوزنامه اعتماد در گزارش روز شنبه خود با اشاره به نظافت مدرسه به دست اولیای دانش‌آموزان در تهران و تایباد به خاطر نداشتن پول ثبت‌نام، نوشت که مدیر یکی از مدارس در تهران از اولیای دانش‌آموزان بی‌بضاعت جهت نظافت مدرسه استفاده کرده و گفته خانواده‌هایی که جهت ثبت‌نام پول ندارند به مدرسه مراجعه کنند.
طبق این گزارش، وقتی اولیای دانش‌آموزان به مدرسه مراجعه کردند به آنها گفته شده که یا مدرسه را نظافت کنید یا اگر کارهایی از قبیل بنایی و جوشکاری بلد هستید برای مدرسه انجام دهید.
اعتماد با بیان اینکه این اقدام به خانواده دانش‌آموزان بی‌بضاعت اجبار شده، نوشت که بعد از این شرط اولیای دانش‌آموزان از مدرسه شاکی و برخی از آنها از این پیشنهاد ناراحت شده و به مسوول آموزش و پرورش منطقه گزارش داده‌اند، اما اداره آموزش و پرورش توبیخی برای مدیر و مسئول مدرسه در نظر نگرفته است.
تنبیه بدنی یک دانش‌آموز
اعتماد در گزارش خود درباره این مدرسه نوشت که مدیر و معاون اجرایی رفتار مناسبی با دانش‌آموزان ندارند و چند وقت پیش معاون اجرایی این مدرسه به یکی از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی سیلی زده است.
طبق این گزارش، این رخداد به گوش خانواده دانش‌آموز رسیده و مدیر و معاون مدرسه به جای اینکه از آنها عذرخواهی کنند باعث ایجاد تشنج بیشتر و درگیری شده‌اند.
تنبیه بدنی دانش‌آموزان در مدارس ایران موضوعی با سابقه طولانی است و در سال‌های گذشته گزارش‌های بسیاری در این باره منتشر شده است.
بر اساس ماده ۷۷ آیین‌نامه انضباطی مدارس، اعمال هر گونه تنبیه همچون اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی به منظور تنبیه ممنوع است.
بیشتر بخوانید: دانش‌آموزان در مدارس ایران هنوز تنبیه بدنی می‌شوند
به نوشته اعتماد، یک مدرسه در تهران نیز از اولیای دانش‌آموزان اتباع یک تا دو میلیون تومان به صورت نقدی دریافت می‌کند تا فرزندان آنها را ثبت‌نام کند.
موقع ثبت‌نام فقط ۱۰۰ هزار تومان داشتم
مادر دانش‌آموز پایه هفتم مدرسه توحید یک در شهر قدس که به خاطر ناتوانی در پرداخت هزینه مطالبه شده برای ثبت‌نام مدرسه دخترش مجبور به نظافت مدرسه شده، جزییات این موضوع را در گفت‌وگو با اعتماد تشریح کرد.
او با بیان اینکه دخترم حدود دو سال ترک تحصیل کرده بود و هزینه تحصیلش را نداشتم، گفت که امسال مدرسه موقع ثبت‌نام ۷۰۰ هزار تومان می‌خواست، اما من ۱۰۰ هزار تومان داشتم و مجبور شدم به خاطر دخترم کلاس‌ها را نظافت کنم.
این مادر با بیان اینکه تنها خودش نبود و خانواده‌های دیگر نیز بودند، اضافه کرد: «خانواده ما تحت پوشش کمیته امداد است، اما نه به صورت دایم؛ شش ماه پول می‌دهند، شش ماه نمی‌دهند.»
او با اشاره به وضعیت نامناسب مالی خانواده و بیماری همسرش گفت: «هفته پیش دعوتمان کردند، گفتند بیایید کارت هدیه می‌دهیم؛ کمکتان می‌کنیم. گفتم خانه‌مان دور است نمی‌توانم بیایم. گفتند بیایید می‌خواهیم هزینه‌تان را بدهیم. ۲۷۰ هزار تومان هزینه اسنپ دادم تا رسیدم آنجا، اما هیچی به ما ندادند.»
مادر این دانش‌آموز اضافه کرد: «ما الان مدتی است مرغ نخوردیم. اصلا مزه مرغ یادمان رفته. بچه‌هایم به من می‌گویند مامان مرغ بخر، میوه بخر؛ ندارم از کجا بیاورم.»
به نوشته اعتماد، بعد از صحبت‌های این مادر، روابط عمومی آموزش و پرورش شهر قدس اعلام کرد که با پذیرش استعفای مدیر، ابلاغ ایشان لغو و پرونده جهت ادامه بررسی در اختیار هیات رسیدگی به تخلفات قرار گرفت.
نقض قوانین داخلی و بین‌المللی
ثبت‌نام نکردن دانش‌آموزان در مدرسه و درخواست وجه برای ثبت‌نام آنها درحالی صورت گرفته که حق تحصیل از جمله حقوق بنیادین کودکان است که در قوانین داخلی و بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است.
مطابق با ماده ۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای تمامی مردم تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد.
در اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز بر دسترسی به آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه شهروندان در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی تاکید شده است.
همچنین، طبق ماده ۲۸ کنوانسیون حقوق کودک که ایران نیز به آن پیوسته، کشورهای عضو موظف به فراهم کردن حق تحصیل برای همه کودکان هستند.
مرکز آمار ایران، ۱۱ مهر امسال از افزایش شمار بازماندگان از تحصیل در کشور خبر داد و نوشت که در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، دست‌کم ۹۲۹ هزار و ۷۹۸ نفر از تحصیل بازماندند.
طبق این گزارش، آمارها نشان می‌دهد بازماندگی و ترک تحصیل با میزان توسعه‌یافتگی و نقشه فقر کشور هماهنگی دارد و استان‌هایی که از نظر اقتصادی توسعه کمتری را تجربه کرده‌اند، در صدر استان‌های درگیر بازماندگی و ترک تحصیل هستند.
بیشتر بخوانید: معضل بی‌سوادی در ایران هم‌زمان با اخراج اساتید و معلمان و جایگزینی آنها با مداح و آخوند