خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه از فعالیت‌های یک شبکه پیچیده قاچاق نفت کوره در عراق خبر داد. درآمد قاچاق این شبکه که به سود حکومت ایران و گروه‌های نیابتی آن فعالیت می‌کند، از زمان آغاز نخست‌وزیری محمد شیاع السودانی در سال ۲۰۲۲، بین یک تا سه میلیارد دلار در سال برآورد می‌شود.
بر اساس گزارش رویترز، شبکه‌ای از شرکت‌ها، گروه‌ها و افراد در عراق، ایران و کشورهای خلیج فارس در عملیات قاچاقی دست دارند که نفت کوره عراق را با استفاده از سیاست‌های دولت این کشور با قیمت‌های یارانه‌ای به کارخانه‌های آسفالت در این کشور می‌فروشند.
طبق گفته دو منبع آگاه به رویترز، هر ماه بین ۵۰۰ تا ۷۵۰ هزار تن نفت کوره سنگین، شامل نفت کوره با گوگرد بالا (معادل ۳/۴ تا پنج میلیون بشکه نفت)، از این کارخانه‌ها منحرف شده و عمدتا به آسیا صادر می‌شود.
ابعاد این شبکه قاچاق و مشارکت نهادهای مختلف عراقی در این تجارت غیرقانونی تاکنون گزارش نشده بود و مقامات در بغداد و تهران، تاکنون حاضر به اظهارنظر درباره این موضوع نشده‌اند.
مسیر‌های خروج نفت از عراق
بر پایه گزارش رویترز، این شبکه از دو روش برای خروج نفت کوره از عراق استفاده می‌کند.
یکی از این روش‌ها شامل ترکیب نفت کوره با محصولات مشابه از ایران و عرضه آن به عنوان محصول کاملا عراقی است.
این روش به جمهوری اسلامی کمک می‌کند تا تحریم‌های آمریکا بر صادرات انرژی را دور بزند.
نفت کوره ایران به دلیل تحریم‌ها معمولا با تخفیف فروخته می‌شود اما زمانی که به‌عنوان محصول عراقی عرضه شود، با قیمت بالاتری به فروش می‌رسد.
مقامات عراقی و آمریکایی پیش‌تر گفته‌اند تهران از عراق برای دسترسی به ارز خارجی از طریق صادرات و دور زدن تحریم‌های آمریکا با استفاده از سیستم بانکی این کشور بهره می‌برد.
روش دوم قاچاق نفت کوره عراق شامل صادرات محصولات با استفاده از اسناد جعلی برای مخفی کردن منشا آن است. این روش به نفع گروه‌های مسلح مورد حمایت جمهوری اسلامی در عراق است که کنترل این مسیر قاچاق را در دست دارند.
منابع آگاه با توجه به حجم و قیمت‌های نسبی معاملات، تخمین زده‌اند که درآمد حاصل از این دو مسیر قاچاق سالانه بین یک تا بیش از سه میلیارد دلار است.
نقش شبه‌نظامیان شیعه
بر اساس گزارش رویترز، اصلی‌ترین بازیگر در این عملیات قاچاق، گروه شیعه عراقی عصائب اهل‌الحق است.
این گروه که از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حمایت می‌شود، یکی از حامیان اصلی السودانی و عضوی کلیدی از بلوکی است که او را برای مقام نخست‌وزیری معرفی کرد.
عصائب اهل‌الحق از سال ۲۰۱۸ به ساختار امنیتی عراق پیوسته و اکنون ۱۶ نماینده در پارلمان داشته است.
رهبر این گروه، قیس الخزعلی است که در سال ۲۰۱۹ به دلیل نقض حقوق بشر از جمله با سرکوب اعتراضات در عراق و دست داشتن در کشتار پنج سرباز آمریکایی در سال ۲۰۰۷ تحریم شد.
او این تحریم‌ها را به تمسخر گرفت و در ویدیویی گفت که «از تاخیر واشینگتن در اعمال این تحریم‌ها ناراحت شده» است.
ترکیب سوخت‌ها در شبکه قاچاق نفت کوره عراق عمدتا از سوی مهندسان این کشور انجام می‌شود و این فرایند، معمولا طی انتقال از کشتی به کشتی صورت می‌گیرد.
سوخت نهایی عمدتا به دست مشتریانی در آسیا می‌رسد.